Bài này nói về khái niệm "xứ Phật" và "đường về xứ Phật".
✳️ Xứ Phật
Nói đến "xứ Phật" là nói tâm thanh thản, an lạc, vô sự. Nơi tâm không bị chi phối bởi những TRÓI BUỘC của nội thân (thân kiến) và ngoại trần, đó là TRẠNG THÁI TÂM không có tham, sân, si, mạn, nghi.
Nói đến "xứ Phật" là nói đến sự giải thoát khỏi (VƯỢT QUA) các xứ: A tu la, ngạ quỷ, địa ngục, súc sanh, người, trời.
- A tu là là trạng thái tâm sân, giận, bất như ý, bất toại nguyện.
- Ngạ quỷ là trạng thái tâm thèm khát, khát khao những vật chất (thức ăn, đồ uống, của cải vật chất, danh tiếng, v.v..) mà không được thỏa mãn.
- Địa ngục là trạng thái tâm đau khổ khi ở những hoàn cảnh như bệnh tật, tai họa, v.v..
- Súc sanh là trạng thái tâm ích kỷ, nhỏ mọn, hẹp hòi, ham thích ăn uống đồ bất tịnh, hôi thối, rượu chè say sưa quậy phá, v.v..
- Người là trạng thái tâm của người sống 5 giới thiện pháp, sống có tàm quý, phản tỉnh sửa những sai lầm của bản thân.
- Trời là trạng thái tâm của người sống thiện, sống trên Bát Chánh Đạo, đời sống 5 giới, 8 giới, 10 giới Sadi, tu tập 10 điều lành, cộng trú tâm từ bi hỷ xả, có an lạc. Trong các cõi trời này có chia ra nhiều cảnh giới như cõi trời dục giới, cõi trời sắc giới, cõi trời vô sắc giới; cõi trời đấu suất, sơ thiền, nhị thiền, tam thiền, tứ thiền, v.v.. nhưng gọi chung là cõi trời.
Vượt qua sự trói buộc của các cõi giới này là NIẾT BÀN (xứ Phật).
Trong đạo Phật có một tuần tự VƯỢT QUA.
Đầu tiên, người cư sĩ sống 5 giới, thực hành các pháp thiện như bố thí, như lý tác ý (quán), v.v.. để xả các thế giới khổ (a tu la, ngạ quỷ, súc sanh). Sống cộng trú cõi người rồi tu tập xả các kiết sử, triền cái từ từ có đời sống nội tâm an lạc cộng trú thiên giới. Xả các các chấp thủ vào thiên giới thì ngay đó là Niết bàn.
Tuần tự đó cũng là tuần tự đoạn trừ 5 hạ phần kiết sử, 5 thượng phần kiết sử.
TÓM LẠI:
XỨ PHẬT (hoặc xứ A tu la, ngạ quỷ, súc sanh, người, trời) là TRẠNG THÁI TÂM ở nơi ĐỜI SỐNG + TRÍ TUỆ của mọi người ĐANG SỐNG. Cho nên chúng ta không phải đến đâu để tìm cả, ở đời sống của mỗi người tự nó hiện ra, nó là QUẢ của các hành động thân, khẩu, ý của chúng ta.
Đức Phật không bảo chúng ta đến trú xứ của Ngài để thấy "xứ Phật" mà đức Phật dạy chúng ta "tự nương tựa chính mình" để KHẮC PHỤC THAM ƯU, khắc phục sự trói buộc của các KIẾT SỬ thì ngay đó là XỨ PHẬT, là NIẾT BÀN. Đó là Pháp thiết thực, HIỆN TẠI, chứ không có đến Jetavana (Kỳ-đà Lâm) hay trú xứ nào để thấy cả. Đức Phật sống du Tăng, không có trú xứ nào cố định.
"Ai giải tỏa lưới tham,
Ai phược hết dắt dẫn,
Phật giới rộng mênh mông,
Ai dùng chân theo dõi,
Bậc không để dấu tích".
(Kinh Pháp cú)
✳️Đường về xứ Phật
Đường về XỨ PHẬT là con đường thiện, con đường BÁT CHÁNH ĐẠO. Chỉ duy nhất con đường này mới đoạn trừ được các kiết sử.
Người cư sĩ sống 5 giới, TU TẬP 10 ĐIỀU LÀNH, thân cận THIỆN TRI THỨC (đọc kinh Nikaya, thầy Thông Lạc hay các bậc tu hành giải thoát dạy) từ từ chúng ta sẽ có tâm thanh thản, an lạc ngày càng hiện rõ.
Pháp ngăn ác, diệt ác - sanh thiện tăng trưởng thiện pháp là pháp HỘ TRÌ CHÂN LÝ - là hộ trì NIẾT BÀN - XỨ PHẬT, hộ trì tâm an lạc, thanh thản, là pháp THIẾT THỰC, HIỆN TẠI. Hộ trì chân lý là hộ trì tâm thanh thản, an vui, tâm không tham sân si mạn nghi.
Khi có tâm bất thiện khởi lên (tham sân si mạn nghi KHỞI LÊN, làm mất đi trạng thái thanh thản, thì dùng TRI KIẾN xả đi, tri kiến thấy đây là khổ, nguyên nhân của khổ và hướng tâm xả để có lại trạng thái bình an, thanh thản. Người sống như vậy là sống với "đạo giải thoát".
Chúng ta cứ sống hiện tại, trên nhân quả của chính MÌNH với pháp NHƯ LÝ TÁC Ý là ngay đó có sự bình an, hạnh phúc rồi.
Chúng ta cứ quán xả trên 4 nơi: thân, thọ, tâm, pháp theo sự chỉ dạy của đức Phật ở bài kinh Đại kinh niệm xứ (Trường bộ kinh).
