Muốn người ta cũng tu như mình, làm như ý mình; tu với "thầy mình"... cái muốn đó là tham ái.
Khi muốn mà không đạt thì sẽ bất toại nguyện, bất toại nguyện là KHỔ ĐẾ - CẦU BẤT ĐẮC KHỔ. Sở dĩ có khổ sanh khởi là do tập đế sanh khởi: tâm tham.
Có tham thì chắc chắn có sân, sân vì người ta không tu như ý mình, không thực hành như mình muốn ---> bất toại nguyện.
Có tham sân là do SI có mặt, do không hiểu nhân quả, không hiểu các hành vô thường, không hiểu các pháp vô ngã. Cái thân của mình ở đây mình cũng đâu điều khiển được, hết ý niệm này sanh khởi, đến các ý niệm khác; hết no lại đói; hết trẻ lại già; v.v.. đó là các hành vô thường vô ngã, cứ muốn các hành là thường thì điều đó không thể. Tâm vô thường, thân vô thường; danh vô thường, sắc vô thường, v.v..
Mỗi người chỉ lo được cho TÂM MÌNH thôi, còn duyên bên ngoài là tùy hỷ. Mình gieo duyên, làm những công đức chứ không có THÍCH ĐIỀU KHIỂN người khác, bắt người khác phải theo ý mình hoàn toàn, rặp khuôn.
Sư Tánh Trí viết:
"Sân là sự buồn phiền, sân giận, bực tức, bực bội, khó chịu, bất mãn, không vừa ý, không vừa lòng khi không được đáp ứng, thỏa mãn mọi sự mong muốn, ước muốn, mọi nhu cầu đòi hỏi trên cái sắc thân này.
Hoặc đối trước các hoàn cảnh nhân quả xấu, nghịch duyên, chướng duyên hoặc các cảm thọ khổ trên thân như bệnh hoạn, tai nạn chúng ta buồn khổ, phiền não, lo lắng, sợ hãi cũng gọi là sân.
Chúng ta sân giận, nóng nảy, bực tức, khó chịu nguyên do là từ lòng tham muốn, ước muốn không được đáp ứng, thỏa mãn mà sinh ra.
Ví dụ như ăn uống lạt lẽo, không hợp khẩu vị, ăn không ngon miệng; bị ai đó quấy rầy không ngủ được; chỗ ở chật chội, nóng nực, không đầy đủ tiện nghi hoặc dạy bảo, sai bảo ai điều gì người đó không nghe theo, không làm theo là bực tức, khó chịu.
Giác ngộ được sự thật chân lý, Diệt Đế, Niết Bàn là không có không gian, thời gian, biết tham là khổ, sân là khổ, sân là mình tự hại mình, mình đang ác với chính mình. Muôn ngàn thứ bệnh hoạn trên đời này cũng vì cái tâm tham, tâm sân này mà phát sinh ra như: tim mạch, tăng xông, huyết áp, đau đầu, mất ngủ, đột quỵ, tai biến mạch máu não, suy gan, suy thận, v.v..
Bản chất tất cả các pháp đều là vô thường, vô ngã, mà chúng ta mong muốn, ước muốn mọi điều như ý mình là không được, là VÔ MINH.
Chúng ta sống theo lời Phật dạy, vui vẻ, hoan hỷ sống đời phạm hạnh thanh tịnh, thiểu dục tri túc, ít muốn biết đủ, tự bằng lòng với tất cả mọi hoàn cảnh nhân quả khó khổ, nghịch duyên, chướng duyên đến với mình là chúng ta từ bỏ, trừ diệt, đoạn tận được kiết sử sân trên cái sắc thân ngũ uẩn này."
(Thích Tánh Trí, Lời Phật Dạy, Nxb. Hồng Đức, 2020, trang 241)
Sài-gòn, 11.12.2020
